Büyük Veba Salgını-Ortaçağda Kıyamet-III

1665'de veba vakaları

Büyük veba salgını konulu yazı dizimin son kısmına geldim.Umarım keyif alarak okumuşsunuzdur.

Ortaçağda Salgından Korunma Yolları

16. yüzyılda kara veba hastadan hastaya bulaşıcı bir zehirle bulaştığı sanılıyordu.Hastalığı kapmak için hastayla fiziksel temas veya hastanın kullandığı kıyafetlerden biriyle temas etmek yeterli inanışı vardı.

Büyük veba salgını sırasında karantina politikası çoğu ülkede uygulanıyordu.Başta İngiltere de olmak üzere bu kişiler ya evlerine kapatılıp yada hastalıklı kişiler için yapılan “veba evleri”ne götürülüyorlardı.Oysa eğer vebanın gerçek yayılış şeklini bilseler asla bunu yapmazlardı çünkü bu durum pirelerle insanları daha da kaynaştırıp çözüm değil sonu hızlandırıyordu.

Aynı zamanda o zamanın  uzman isimleri bu vebalılara bakanların sonunu biliyordu ama hastaların iyileşmesi için birkaç kayıp olması lazım düşüncesindeydiler.Oysa salgın kontrol etmek için sıçanları kontrol etmek gerekiyordu ve sıçanlarda kontrol edemedikleri için karantina için uğraşmaları boşundaydı.Kara ölüm bu şekilde durdurulamazdı.

Vebada yaşamaya tutunanlar

Büyük veba salgını sırasında gemilerde bu karantinadan nasibini alıyordu.Eğer gemide vebalı birisi varsa, gemiyi hemen özel izole ettikleri limanlara yanaştırıp buradaki yolcuları ise bir süre dışarı salmıyorlardı.Bunlarda faydasızdı.Örnek vermek gerekirse 1720 yılındaki Grand Saint Antoine adlı yolcu gemisi Marsilya’ya yanaştığında gemiden sekiz tayfa ölmüştü.Gemiyi şüpheli bulup karantinaya alan yönetim belki doğru olanı yaptıklarını sanıyorlardı ama salgın şehre yayılınca bunun boş olduğunu anladılar çünkü gemideki mallar boşaltıldığı zaman salgın oradaki insanlara çoktan yayılmıştı.Venedik te bu karantina kanununu en sert uygulayan ülkelerden bir tanesiydi hatta bu yasaya uymayanlar idam cezasına çarptırılırıyordu ama buna rağmen o da paçayı kurtaramadı çünkü kime sıçanları hesaba katmıyordu.

Büyük Veba Salgını Nasıl Son Buldu ?

Artık Avrupa birçok salgın görüp geçirmiş ve kara veba kıtadan ayrılmıştır.Londra 1666 yılında biten ve 11 yıl süren son salgın yangınla bitmiştir.Buda o zamanda ateşin salgın mikroplarını yok ettiğini düşündürtmüştür.Daha sonra ise daha temiz, daha büyük ve tuğladan yapılan evlerden oluşan caddelerde sıçanların yaşayamadığı sonucuna varılmıştır çünkü orta çağın temizlik anlayışı gerçekten bunu tam zıttıydı.

Veba zamanında sokaklar

Ama şehirlerin temizlenmesi ve salgının durması arasındaki teori ise tam olarak doğru kabul edilmez çünkü gene büyük veba salgını kadar olmasa da küçük çaplı salgınlar aynı şehirlerde görülmüştür.

Eğer yeni bir salgın haberi gelirse bu haber genellikle kıtanın doğusundan gelmeye başladı.Salgının yayılmasına direnç olduğu inkar edilemez.Çünkü salgın beliriş süresi ve yayılma alanı arasında ters orantı vardı.

Burdaki diğer faktör yani sıçanların etkisi 19. yüzyılda ortaya çıktı.Salgının yayılmasını sağlayan kara sıçan hemen hemen soyu tükenmiş onun yerine kuzeni olan kahverengi sıçan gelmiştir.Kahverengi sıçanın, kara sıçandan farkı ise insanların olduğu yerde fazla yaşamamasıdır.Bu teorinin de yanlışlığının kanıtlanması uzun sürmemiştir.

Kahverengi sıçanın göç yolu batıya doğruyken , salgının yönü ise doğuya doğrudur.Ayrıca kahverengi sıçanların ülkelere geliş tarihleri ve salgının başlama tarihleri birbirine uymuyordur.

Kara vebanın sona ermesi hakkında başka teoriler üzerinde çalışılmış özellikle kara sıçanların doğal seleksyonla vebaya karşı direnç kazanmaları ve böylece pirelerin kan emmek için başka konağa ihtiyaç duymaması, vebanın dirençsizleşmesi ve son olarak sıçanların vebaya karşı direnç kazanması.

Evet büyük veba salgını hakkında toparaybildiğim tüm kaynaklardan bilgileri sizin için toparlardım umarım yardımcı olmuştur.